نیتروژن

مفهوم نیتروژن

نیتروژن عنصری مهم در گیاه است و جزء سازندهء مولکول های کلروفیل بوده و بنابراین نقش مهمی در فتوسنتز ایفا می کند(فاگریا ، 2009). نیتروژن در خاک کاملا متحرک است بنابراین علائم کمبود آن در برگ های پیر مشاهده می شود(حسندخت، 1386). در تولید پروتئین ها، نوکلئیک اسید ها و کوآنزیم ها نقش اساسی دارد(بارکر و پیلبام ، 2007). وجود مقادیر فراوان ازت قابل استفاده در خاک در مراحل اولیهء رشد گیاه باعث افزایش رشد و در نتیجه بالغ شدن سریع گیاه می گردد، لکن در صورتی که در تمامی دورهء رشد گیاه فراوان باشد اغلب منجر به طولانی شدن فصل رشد می گردد. این نکته بسیار حائز اهمیت می باشد زیرا در مورد برخی از گیاهان زراعی که در مناطق با دورهء رشد محدود کشت می شوند و یا در نقاطی که یخبندان زودرس پائیزی ممکن است خسارات فراوانی به درختان میوه وارد آورد طولانی شدن دورهء رشد مضر خواهد بود(فوت، 1385). نیاز گیاهان به این عنصر در مراحل اولیهء رشد بسیار زیاد است و با افزایش سن گیاه، کاهش می یابد(بنتوجونز ، 1996).
نیتروژن به صورت یون های آمونیوم و نیترات توسط ریشه ها جذب می شود(فاگریا، 2009). نیتروژن جذب شده توسط گیاه به صورت آمید در می آید و آمید با اسید ترکیب شده و تولید اسید آمینه می کند(حسندخت، 1386). نیتروژن مانند سایر عناصر، توسط آوند های چوب به بر گ ها منتقل و در آنجا از طریق یک واکنش متابولیکی به ترکیبات آلی(آمینو اسید ها) تبدیل شده و در نهایت این ترکیبات از طریق آوند های آبکش در سایر بخش های گیاه(همچنین در ریشه) توزیع می گردند(مرکریو، 2007).

5

نيتروژن مهم ترين عنصر غذايي پر مصرف مي باشد كه در ساختمان مولكول هاي پروتئيني گوناگون، آنزيم ها، كوآنزيم ها، اسيدهاي نوكلئيك وسيتوكروم ها نقش دارد نيتروژن علاوه بر .(هاسجاوا و همکاران، 2008) ايفاء نقش در تشكيل پروتئين ها، يك جزء لازم مولكول كلروفيل هم هست . عرضه كافي نيتروژن با رشد رويشي زياد و رنگ سبز تيره ارتباط دارد . در شرايط كمبود نيتروژن، رشد بوته در ذرت متوقف و رنگ برگ ها زرد مي شود (ملکوتی و همکاران، 1974).
نيتروژن عملكرد دانه ذرت را نيز از طريق كاهش تعداد و وزن دانه ها تحت تاثير قرار مي دهد. اولين نشانه كمبود نيتروژن به صورت زرد شدن برگ ها يا رنگ پريدگي (كلروز)، به ويژه در برگ هاي پير پايين گياه مشاهده مي شود. در شرايط كمبود شديد نيتروژن، اين گونه برگ ها به طور كامل زرد و سپس از گياه جدا مي شوند. برگ هاي جوان تر در ابتدا علائم كمبود نشان نداده، زيرا نيتروژن از برگ هاي پيرتر به طرف آن ها منتقل مي شود . كمبود نيتروژن در گياه مي تواند منجر به باريك شدن و اغلب چوبي شدن ساقه شود . اين چوبي شدن ممكن است ناشي از ساخت بيش از حد كربوهيدرات ها باشد. زيرا اين مواد ديگر نمي توانند در ساخت اسيدهاي آمينه يا ساير تركيبات نيتروژن مورد استفاده قرار گيرند( Kafee et al., 2002).

علائم کمبود و مازاد نیتروژن
کمبود نیتروژن رشد تمام اندام بوته، ریشه، ساقه، برگ، گل و میوه ها را محدود می کند.

 

دانه بندی ضعیف به دلیل کمبود نیترو ژن

6

 

منابع
حسندخت م ر. 1386 . مديريت گلخانه. تهران: انتشارات سلسبيل. 376 صفحه.
فوت د ه. 1385 . مباني خاكشناسي. ترجمه ش محمودي، م حكيميان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 700 صفحه.
Barker AV, Pilbeam DJ. 2007. Handbook of Plant Nutrition. Taylor & Francis Group. 660 Pages.
Bentonjones J. 1996. Hydroponics: APractical Guide for the Soilless Grower. CRC Press, Boca Raton, FL., USA.
Fageria NK. 2009. The Use of Nutrients in Crop Plants. CRC Press , Boca Raton. FL. USA.
Hassegawa, R. H., Fonseca, H., Fancelli, A. L., da Silva, V. N., Schammass, E. A., Reis, T. A., and Correˆa, B. 2008. Influence of macro-and micro nutrient fertilization on fungal contamination and fumonisin production in corn grains. Food Control. 19: 36-43.
Malakouti, M. J., and Riazi Hamedani, S. A. 1974. Soil fertility and fertilizers. Tehran University Press. 3rd edition. 800 pp. (In Persian).
Mercurio M. 2007. Cut Rose Cultivation Around the World. Netherlands: Shreurs.
Kafee, M., Lahootee, M., Zand, E., Shafeefee, H. R., and Goldanee, M. 2002. Plant physiology. Jahad-e-Daneshgahi Mashhad. 7th edition. 464 pp.

نیتروژن عنصری مهم در گیاه است و جزء سازندهء مولکول های کلروفیل بوده و بنابراین نقش مهمی در فتوسنتز ایفا می کند(فاگریا ، 2009). نیتروژن در خاک کاملا متحرک است بنابراین علائم کمبود آن در برگ های پیر مشاهده می شود(حسندخت، 1386). در تولید پروتئین ها، نوکلئیک اسید ها و کوآنزیم ها نقش اساسی دارد(بارکر و پیلبام ، 2007). وجود مقادیر فراوان ازت قابل استفاده در خاک در مراحل اولیهء رشد گیاه باعث افزایش رشد و در نتیجه بالغ شدن سریع گیاه می گردد، لکن در صورتی که در تمامی دورهء رشد گیاه فراوان باشد اغلب منجر به طولانی شدن فصل رشد می گردد. این نکته بسیار حائز اهمیت می باشد زیرا در مورد برخی از گیاهان زراعی که در مناطق با دورهء رشد محدود کشت می شوند و یا در نقاطی که یخبندان زودرس پائیزی ممکن است خسارات فراوانی به درختان میوه وارد آورد طولانی شدن دورهء رشد مضر خواهد بود(فوت، 1385). نیاز گیاهان به این عنصر در مراحل اولیهء رشد بسیار زیاد است و با افزایش سن گیاه، کاهش می یابد(بنتوجونز ، 1996).

نیتروژن به صورت یون های آمونیوم و نیترات توسط ریشه ها جذب می شود(فاگریا، 2009). نیتروژن جذب شده توسط گیاه به صورت آمید در می آید و آمید با اسید ترکیب شده و تولید اسید آمینه می کند(حسندخت، 1386). نیتروژن مانند سایر عناصر، توسط آوند های چوب به بر گ ها منتقل و در آنجا از طریق یک واکنش متابولیکی به ترکیبات آلی(آمینو اسید ها) تبدیل شده و در نهایت این ترکیبات از طریق آوند های آبکش در سایر بخش های گیاه(همچنین در ریشه) توزیع می گردند(مرکریو، 2007).